Yıl sonuna doğru yaklaşırken, işletmelerin dönem karları genel hatlarıyla netleşmeye başladı. Özellikle, enflasyonist etki nedeniyle oluşan ‘fiktif’ karlılık işletmelerin vergi yükü ile karşılaşmasına neden oldu.

Bu noktada, öteden beri sık kullanılan yöntemlerden biri olan şirkete ‘araç’ alma fikri işverenlerin aklına gelen ilk konulardan birisi oluyor.

Binek araçların, vergisel açıdan bir avantajı kaldı mı?

Bu konu, özellikle binek araçlara yönelik vergisel kısıtlamalar sonrasında sıkça sorulan sorular arasında yer alıyor.

Vergi mevzuatında en ilginç konu hangisi diye sorsalar, hemen herkes tereddütsüz “Binek Araç Gider Kısıtlaması” cevabını verir.

Binek araçlara ilişkin gider kısıtlaması, şirket sahipleri tarafından net olarak anlaşılamıyor. Konunun karışıklığına baktığımızda ise anlaşılamaması gayet normal.

Üstelik, şirketinize alacağınız araç, vergisel açıdan oldukça önemli.

Peki, bir aracın binek veya ticari olduğunu nasıl anlayacağız?

Örnek 1:

Sizce, Doblo, Forino tipi özellikle ticari olarak düşünüldüğü için şirketler tarafından sık tercih ediilen araçlarda durum ne?

Vergi kanunlarında, bu tip araçların, arka kısmında, yolcu taşımaya mahsus ekip ve ekipman olmaması önem arz ediyor.

Yani, arka camların kapalı veya açık olması çok önemli.

Çünkü, şayet arka camları kapalı ve arka koltuklarda, emniyet kemeri vs. yolcu taşımak için ekipman yoksa ise o araç, kamyonet, yani ticari olarak kabul ediliyor.

Doblo, fiorino tipi araçların, ticari sayılması için, şoför mahalli ile sınırlı tek sıra koltuklu, arka kısmında koltuk bulunmaması ve emniyet ekipmanı dahil yolcu taşımak için konforlu özellikleri mevcut olmaması gerekli.

Şayet, aldığınız araç çift sıra koltuklu ve arkasında emniyet ekipmanı dahil yolcu taşımak için her türlü tertibat mevcut ise o araç 'binek' olarak değerlendiriliyor.

Üstelik, farklıklar yalnızca bununla sınırla değil.

Kapalı kasa olarak aldığınız araca ait tutarın tamamı üzerinden amortisman hesaplayarak giderleştirebiliyor, KDV’sini indirim konusu yapabiliyor, bakım-onarım, sigorta vb. masraflarını giderleştirebiliyorsunuz. Şayet, araç kiralıksa, kiraladığınız tutarın tamamını gider yazabiliyorsunuz.

Eğer, binek statüsünde sayılan doblo tipi aracı kiraladıysanız, aylık belli bir kısmını kısmını gider yazabiliyor, kalan tutarı vergiden düşemiyorsunuz. Ayrıca, bakım-onarım, sigorta vb. araca ait rutin masrafların %70’lik kısmını giderleştirebilirsiniz. MTV'si de gider yazılamıyor.

Örnek 2:

Peki, Toyota Hilux tipi araçlarda durum nasıl?

Bu araçlarda, devreye 'dingil mesafesi' giriyor.

2 Seri No.lu Gümrük Genel Tebliği uyarınca, birden fazla koltuk sırasına sahip olup, biri insan taşınmasına mahsus kapalı bir kabin ve eşya taşınmasına mahsus açık veya kapalı bir alan olmak üzere iki ayrı alandan oluşan araçlardan, eşya taşınmaya mahsus alandaki azami taban uzunluğu, aracın ön ve arka dingiller arasındaki mesafenin %50’sinden fazla olanların 87.04 gümrük tarife istatistik pozisyonunda sınıflandırılacağı belirtilmiştir.

Kasa taban uzunluğu, ön ve arka dingiller arasındaki mesafenin %50’den daha az olanlar ise 87.03 gümrük tarife istatistik pozisyonunda yer alıyor.

87.04 gümrük tarfies istatistik pozisyonunda yer alan ticari, diğerleri ise binek olarak kabul ediliyor.

Yani, şirketinize çift kabinli açık kasalı pikap almak istiyorsanız, aracın dingilleri arasındaki mesafe bilgilerine vakıf olmalısınız.

Aksi durumda, bu araçlar için yaptığınız harcamaların belli bir kısmı gider olarak kabul edilmeyebilir.

İnanmayacaksınız ama, durum tam olarak böyle(!)

Örnek 3:

Peki, “motosiklet”de süreç nasıl?

Motosikletierin son dönemde satışları oldukça arttı ve sık tercih ediliyor.

Üstelik, gümrük tarife istatistik pozisyonu 87.11. Yani, binek araç gider kısıtlamasına tabi değil.

Motosikleti, şirketinize alırken KDV’si indirim konusu yapabiliyor ve MTV, sigorta, bakım-onarım gibi masraflarının tamamını giderleştirebiliyorsunuz.

Örnek 4:

Peki, yazı başlığında yer alan binek otomobiller ve jeeplerin giderleri ne olacak?

Bu araçların, birbirinden güzel olduğu konusunda hem fikiriz. Üstelik, sahip olmak gün geçtikçe zorlaşıyor.

Ancak, bu araçları şirketinize alırken çok dikkatli olmalısınız. Çünkü hepsi 87.03 gümrük tarife istatistik pozisyonunda yer alıyor. Binek araç gider kısıtlamasına tabi. Yani, vergisel açıdan çok az avantaj sağlıyor. KDV’si indirilemiyor, masraflarının yalnızca %70’i giderleştirilebiliyor. MTV'leri gider kabul edilmiyor.

Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu Neden Önemli?

Bilindiği üzere, 27 Mayıs 2020 tarih 31137 sayılı Resmi Gazete’de 311 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği yayımlandı.

Söz konusu tebliğ ile binek otomobillerin giderleri ve amortismanlarının vergi matrahından indirilmesi konusunda uygulamada yaşanan tereddütlere açıklık getirildi.

Bu kapsamda, 311 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nin 12.maddesinin ikinci fıkrasında, binek otomobil ifadesinden Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 87.03 pozisyonunda yer alan motorlu taşıtların anlaşılması gerektiği ifade edildi.

Yalnızca, Ambulanslar, mahkûm taşımaya mahsus arabalar, para arabaları, cenaze arabaları, itfaiye öncü arabaları gibi özel amaçla yapılmış motorlu taşıtlar, 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre trafik şube veya bürolarına kayıt ve tescil edilme zorunluluğu bulunmayan ve sadece havalimanı apron bölgesi gibi belli alanlarda kullanılan taşıtlar 87.03 pozisyonunda yer almakla birlikte binek otomobil kapsamında değerlendirilmeyecektir.

1+1, 1+3, 1+4 veya 1+7 koltuklu, şoför ve öndeki yolcunun arkasındaki kısımda emniyet kemerleri veya emniyet kemeri montajı için tertibat, koltuk ve emniyet ekipmanı montajı için sabit tertibat, aracın iç kısmının her tarafında, araçların yolcu bölümlerinde yer alan konfor özellikleri ve iç döşemeleri (örneğin: yer kaplamaları, havalandırma, iç aydınlatma, küllükler), iki yan panel boyunca arka camları bulunan (en arkada yük bölümünün sağ ve sol taraflarında cam bulunsun bulunmasın); şoför ve öndeki yolcuların bölümü ile insan veya eşya taşınması için kullanılan arka bölüm arasında sabit bir panel veya bariyer bulunmayan kapalı kasa motorlu taşıtlar 87.03 pozisyonunda yer almakta olup, binek otomobiller bu kapsamda değerlendirilmektedir.

 Bu bağlamda binek otomobiller, 87.03 pozisyonunda tanımlanan binek otomobiller ile esas itibarıyla insan taşımak üzere imal edilmiş (87.02 pozisyonuna girenler hariç) (steyşın vagonlar ve yarış arabaları dâhil) hem insan hem eşya taşıyabilen motorlu araçlar gibi çok amaçlı araçları kapsamaktadır.

Önerimiz;

Şirketinize araç alırken aracın teknik özelliklerinin yanında vergisel özelliklerini de iyi araştırın. Ayrıca, aracı alırken mutlaka gümrük tarife istatistik pozisyonunu öğrenin.

Aksi durumda, şirketinizde kullanmak üzere satın aldığınız araca ödediğiniz ve indirim konusu yaptığınız KDV için cezalı ve gecikme faizli KDV ödeyebilir, MTV, sigorta ve bakım-onarım gibi aracın rutin masrafları yönünden, şirketinizde gider yazıldığı için cezai durumla karşılaşabilirsiniz.

 

        Berkay ÖZGÜVEN

Serbest Muhasebeci Mali Müşavir